over de maalderij
Onze vrijwilligers
Wat doen vrijwilligers?
- Renoveren/onderhouden maalderij
- Uitbaten en openhouden belevingscentrum
- Rondleiden groepen
- Deelname speciale evenementen
- Polderapero’s
- Buurtwerking
- Andere taken
Hoe vrijwilliger worden?
Wil je graag ons project ondersteunen?
Laat je gegevens achter via Peter@deckers-smet.be.
In memoriam Luc Vermeulen + 5 oktober 2023
Tekst zoals voorgelezen op zijn begrafenis:
Vandaag zijn we hier allen samen gekomen met pijn en stil verdriet om Luc te begeleiden naar zijn laatste rustplaats.
Dit heengaan overvalt ons zo onverwacht. Luc bruiste nog van energie en positieve levenslust. Hij was nog net gezond verklaard en zou het nog wel wat jaren volhouden.
Bij dit heengaan betuigen we ons christelijk medeleven aan echtgenote Marleen, de kinderen, kleinkinderen en familie.
Door onze aanwezigheid steunen we hen bij dit zware verlies en hopen we dat ze uit de herinnering aan Luc, het koesteren van zijn mens zijn, een zachte glimlach om zijn bewaarde uitspraken en fratsen kracht zullen putten om persoonlijk, om als gezin en als familie opnieuw vreugde te vinden in het dagelijkse leven.
Ook wij vrienden en kennissen betuigen vandaag onze wil om Luc niet te vergeten, hem in onze gedachten en ons hart levendig te herinneren.
Luc was een kerel met uitgesproken meningen. Hij kon vurig debatteren over alle thema’s waarmee onze samenleving wordt geconfronteerd en ijverde steeds tegen alle mogelijke onrecht.
Luc leerde ook van kleins af werken in het grote gezin Vermeulen, was verschillende jaren actief als leider in de chiro., toen nog in hun lokaal aan de Kreek, engageerde zich als vakbondsafgevaardigde gedurende zijn ganse loopbaan, was actief in de gecoro, het gemeentelijk adviesorgaan inzake ruimtelijke ordening en tot gisteren was zijn motto: arbeid adelt.
Zo engageerde hij zich reeds in 2017 in onze vzw prospersite voor de renovatie van de Maalderij.
Luc had veel technische vaardigheden, schuwde de fysieke arbeid niet, dacht goed na over de te volgen aanpak en keek steeds vooruit naar nog aan te pakken werkpunten, elektrische kabels trekken, de motor mee cleanen, metsen, schilderen, kleine pleisterwerken, de houten zoldering herstellen, niets was te zwaar voor Luc.
En tijdens de middag bij het verorberen van onze boterham of onder avond bij een fris pintje verbeterden we de wereld, maakten we plannen voor de volgende werkdag en droomden we van een totaal gerenoveerde maalderij.
Luc kon ook de toevallige onaangekondigde bezoekers fier rondleiden in het gehele gebouw tot op de zolder om alle gerealiseerde werken toe te lichten.
Een veertiental dagen geleden ontfermde hij zich nog over het oude verroeste hekwerk in de Lange straat. Dit hek leidde rond de jaren 1850 de bezoeker via een lange oprijlaan doorheen een hoogstamboomgaard, nu een stuk weiland rechtover de leegstaande boerderij van Fons Van den Berghe zaliger, naar de herenwoning van de rentmeester. Luc ontfermde er zich over: de fundering aan het hek bloot leggen, het roest wegschuren, een nieuwe laag met rode menieverf.
Dit hekwerk getuigt vandaag van de enorme gedrevenheid en inzet van Luc om het erfgoed in Prosper te bewaren.
Luc bewaarde opnieuw een stuk verleden voor de toekomst. Hij leek me de laatste maanden ook bedachtzamer, milder maar toch met die focus om ons project tot een goed einde te brengen.
Luc is daar enorm goed in geslaagd. Hij mag nu rusten in vrede.
Geschiedenis van Prosperpolder
Meer dan dertig jaar geleden, bij Ministerieel Besluit van 22 september 1982, kreeg de zogenaamde maalderij met woning inclusief inboedel een bescherming als monument, terwijl het geheel van de Prospersite als dorpsgezicht werd beschermd.
De meer recente beschermingsbesluiten van 27 februari 2013 die de omgeving van de kerk en de pastorie als dorpsgezicht klasseren, de pastorie als monument en ten slotte de Sint-Engelbertuskerk met de bijhorende begraafplaats als monument, maken duidelijk dat voor Prosperdorp een toekomst is weggelegd.
Een van de concrete actiepunten in de realisatie van een maximale veiligheid, namelijk het voorkomen van overstromingen, en het behoud en de optimalisatie van de natuurlijkheid, is het creëren van 600 ha bijkomende natuur langs de Westerschelde in Nederland en 1000 ha natuur en wetland langs de Schelde in Vlaanderen.
Eén van deze prioritaire acties is de toeristische ontsluiting van de regio Linieland van Waas en Hulst met knooppunten in de verschillende gemeenten. In Beveren is de recreatief-toeristische ontwikkeling van een knooppunt in Prosperpolder een topprioriteit.
Eén van de grote uitdagingen voor de toekomst die uit deze initiatieven is gedefinieerd, is hoe het bijzondere erfgoed van Prosperpolder in deze nieuwe context een andere, betekenisvolle, dynamische, duurzame en toekomstgerichte functie te geven.
Dit in evenwicht met de doelen die voor het gehucht Prosperpolder en de nabije omgeving zullen worden bepaald, inspelend en aansluitend op de ingrijpende wijzigingen die het negentiende-eeuwse polderlandschap ondergaat.
De maalderij
Het oudste gedeelte van het gebouw is het oorspronkelijk koetshuis van de Prosperhoeve. Omstreeks 1892 werd het verbouwd tot een ruimte waarin diverse machines werden geplaatst waaronder een stoommachine die instonden voor de verwerking van veevoeder.
Vanaf 30 april 1904 functioneerde het bedrijfsgebouw als noodkerk voor de sterk groeiende bevolking van Prosperpolder. Het gebouw kwam terug vrij bij de inwijding van de nieuwe Sint-Engelbertuskerk op 4 september 1911.
Omstreeks 1892 werd het huidige woonhuis aan het koetshuis aangebouwd. In dat jaar startte de uitbating op de Prosperhoeve met een professionele melkerij, die overigens slechts tot 1898 het jaar waarin de centrale uitbatingsvorm werd verlaten heeft bestaan.
© Freddy Buys
Een gedeelte van de nieuwe vleugel werd betrokken door de leiding van de melkerij. In 1898 werd de gewezen melkerij woonhuis van pachter Gustaaf Pauwels.
Tussen 1904 en 1911 woonde kapelaan Van Haelst in het huis. Eind 1917 verkocht het huis van Arenberg de gebouwen aan molenaar Juliaan Poppe die in de voormalige noodkerk een maalderij inrichtte. Onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog, in 1919, verkocht Poppe het huis en het bedrijfsgebouw aan Joseph Rosseel, een molenaar uit Meerdonk. Diens zoon Eduard nam er echter zijn intrek. Hij werd eigenaar in 1921 en bouwde het machinepark verder uit met machines voor hout- en metaalbewerking. In 1952 nam Leon Vercruyssen, schoonzoon van Eduard Rosseel, de maalderij over (m.a.w. de veevoederverwerking), tot de sluiting in 1978.
De machinekamer
Als energiebron voor de aandrijving van de melkerij en de voederbewerking wordt in de loop van 1892 een stoommachine in gebruik genomen. Met de stopzetting van de melkerij in onbruik geraakt wordt deze rond de daaropvolgende eeuwwisseling ontmanteld en verkocht.
Bij de oprichting van de maalderij opteert men voor een armgasmotor als aandrijving. Dit type motor bezit echter het nadeel dat bij hoge belasting, bv. het koppelen van meerdere machines tegelijkertijd, het vereiste toerental moeilijk te handhaven was. Om hem van de nodige brandstof te voorzien (in dit geval gas verkregen door het verbranden van kolen) dient men regelmatig de vuurhaard bij te vullen, een zeer arbeidsintensief opdracht.
Mettertijd wordt dit probleem - wegens de voortdurende uitbreiding van het machinepark – alsmaar groter. In 1951 besluit men de armgasmotor door de huidige mono cilinder dieselmotor te vervangen.
Deze motor uit de jaren 1930 was oorspronkelijk een armgasmotor die door de firma Cyriel Lobbestael en zonen uit Rumbeke tot dieselmotor is omgebouwd. In het voorjaar van 1951 wordt hij als energiebron in de maalderij gemonteerd.
© Freddy Buys
Eigendoms- en bewoningsgeschiedenis
- ca 1851: koetshuis
- ca 1892: bouw van een nieuwe vleugel, de melkerij
- 1902 – 1904: Gustaaf Pauwels bewoont het woonhuis
- 1904 – 1912: Kapelaan Van Haelst woont in het woonhuis. het koetshuis doet dienst als tijdelijke noodkerk.
- 1917: Arenberg verkoopt (cijnspacht) woonhuis en voormalige noodkerk aan Juliaan Poppe.
- 1919: Juliaan Poppe verkoopt het cijnsrecht op een perceel grond met het woonhuis, maalderij, stallingen aan Joseph Rosseel, molenaar te Meerdonk
- 1921: Joseph Rosseel verkoopt het cijnsrecht op een perceel grond met het woonhuis, maalderij, stallingen aan zijn zoon Eduard Rosseel (°1892)
- 1952: Leon Vercruyssen (x Jeanne Rosseel) neemt de maalderij over
- 1978: stopzetting van de activiteiten, verkoop van het eigendom en gedeelte van de inboedel aan de Belgische Staat
- 2008: Leon Vercruyssen en Jeanne Rosseel verlaten de maalderij.
- 2016: vzw Prospersite neemt de maalderij en het woonhuis in erfpacht voor 75 jaar
© Simon Callens
© Freddy Buys
Historische functies
Prospersite Onthaalpoort vzw
Een twintigtal liefhebbers van de Prosperhoeve en -polder richtten op 21 augustus 2015 de nieuwe vzw Prospersite Onthaalpoort op.
Deze nieuwe vereniging wil de Prosperhoeve zijn historische grandeur en zijn plaats in het landschap terugbezorgen en een relevante functie geven die nauw aanleunt bij de oorspronkelijke. Daarnaast koestert de vzw de ambitie en inhoudelijke werking te ontwikkelen aansluitend bij de ontwikkeling van het nieuwe grensoverschrijdend natuurgebied Grenspark Saeftinghe.
De eerste zorg van de vzw is echter de maalderij. In januari 2016 nam de vzw het gebouw van W&Z in een erfpacht voor de duur van 75 jaar.
De komende jaren zullen de vrijwilligers besteden aan de renovatie van het gebouw, zodat het weer de eeuwen kan trotseren. Hiermee gaat een flink bedrag gemoeid, waarvoor onophoudelijk naar sponsoring wordt gezocht.
Een belevingscentrum met Europese steun
Na de renovatie krijgen de maalderij en het woonhuis een nieuwe functie.
Onder leiding van de EGTS Linieland van Waas en Hulst werkt de vzw binnen het Leaderproject ‘Agrarische eigenheid: Waas toeristisch potentieel’ aan de inrichting van een interactief belevingscentrum en onthaalpunt.
Het gesubsidieerde gedeelte zal voor de zomer van 2019 afgerond zijn. Fietsers, wandelaars, vogelspotters , erfgoedliefhebbers, … zullen er kunnen kennismaken met Prosperpolder oude en nieuwe stijl.
Prentbriefkaart van de aanleg van de Hedwigepolder in 1904.
© GAB, collectie L. Maes.
Fragment uit een prentbriefkaart van hoofdwoning van de Prosperhoeve omstreeks 1914.
© Collectie HHKLvB.
Mijlpalen in onze werking
- De officiële opening van 24 november
- De voorbije Open Deuren op Monumentendag
- Wase Erfgoedprijs
- Ondertekening van de erfgoedconvenant voor de polder met bezoeker minister-president Jan Jambon en minister Diependaele
